Máy bay Malaysia Airlines mất tích là tâm điểm chú ý của cả thế giới
gần 1 tuần qua. Đi sâu phân tích vấn đề kỹ thuật và các vấn đề chuyên
môn càng cho thấy vụ việc bí ẩn với tính chất nghiêm trọng chưa từng có
trong tiền lệ lịch sử hàng không thế giới.
Đầu tiên phải nói tới thời tiết trong ngày chuyến bay MH370 của
Malaysia Airlines mất tích được ghi nhận là rất tốt, kể cả khi máy bay
cất cánh từ Kuala Lumpur và trên hành trình đi vào vùng giáp ranh với
không phận Việt Nam rồi đột ngột mất toàn bộ liên lạc và tín hiệu trên
màn hình radar. Đã 6 ngày trôi qua, việc tìm kiếm cũng diễn ra trong
điều kiện thời tiết của toàn khu vực Đông Nam Á rất thuận lợi. Bởi vậy,
yếu tố thời tiết ảnh hưởng đã hoàn toàn bị loại bỏ.
Gần 1 tuần trôi qua, đã có rất nhiều phát hiện nghi là của máy bay
mất tích nhưng rồi lại được xác nhận là không đúng. Mới đây nhất là việc
nhà điều tra Mỹ cho rằng dựa vào dữ liệu động cơ, máy bay MH370 của
hãng hàng không Malaysia Airlines có thể đã bay tiếp khoảng 4 tiếng sau
khi biến mất khỏi màn hình radar ở trên biển Đông. Sự phát hiện này dù
sau đó đã bị nhà chức trách Malaysia bác bỏ nhưng theo các chuyên gia
trong lĩnh vực hàng không thì điều đó không phải là không có cơ sở tin
cậy.
Ông Đinh Việt Thắng - Cục phó Cục Hàng không Việt Nam, Trưởng ban Chỉ
huy tìm kiếm cứu nạn hàng không Việt Nam - cho biết, bằng việc gắn
thiết bị theo dõi động cơ máy bay, nhà chế tạo Boeing luôn có sự theo
dõi và giám sát chặt chẽ để kiểm tra thường xuyên về sự an toàn hay kịp
thời đưa ra những cảnh báo kỹ thuật có thể xảy ra.
“Máy bay do Boeing chế tạo nên từng thiết bị của máy bay hoạt động
như thế nào họ hiểu hơn ai hết, máy bay dừng đỗ hay đi đến đâu họ đều
biết, sự tiềm ẩn về một nguy cơ kỹ thuật dù là rất nhỏ họ cũng nắm được.
Bằng chứng là Cục Hàng không Việt Nam đã từng rất bất ngờ khi nhận được
thông báo của nhà chế tạo Boeing từ Mỹ nói về tình trạng “sức khỏe” của
một chiếc Boeing 777-200 cách đây khá lâu. Vấn đề kỹ thuật khi đó rất
nhỏ được Boeing thông báo đối với chiếc máy bay vào thời điểm chuẩn bị
cất cánh, chúng tôi đã yêu cầu dừng bay khẩn cấp để kiểm tra và đúng là
có những dấu hiệu mà nhà chế tạo đã nói với chúng tôi” - ông Thắng cho
hay.
Máy bay Malaysia Airlines mất tích đầy bí ẩn
Cùng chung quan điểm về việc gắn thiết bị theo dõi động cở của nhà
chế tạo Boeing, ông Nguyễn Thành Trung - nguyên Phó Tổng Giám đốc Hãng
hàng không Quốc gia Vietnam Airlines, người có nhiều năm lái máy bay
Boeing777-200, ghi nhận: Các số liệu được tự động tải và gửi cho mặt đất
từ các động cơ của chiếc Boeing 777. Nhờ thiết bị này, trung tâm dữ
liệu của Boeing biết được máy bay bay bao nhiêu giờ, khi nào tắt động
cơ.
Ông Trung cho rằng, nếu Boeing có dữ liệu là máy bay vận hành 5 giờ
kể từ khi cất cánh thì khả năng MH370 còn bay khoảng 4 giờ nữa sau thời
điểm biến khỏi màn hình radar không lưu là hoàn toàn có thể xảy ra. Vấn
đề là cần xác định máy bay bay đi đâu, khi nào dừng lại. Theo thông tin
này thì việc quân đội Malaysia từng xác nhận bắt được tín hiệu MH370 tại
khu vực gần eo biển Malacca là có khả năng.
Lý giải về vấn đề kỹ thuật này, ông Trung khẳng định máy bay khi cất
cánh sẽ được theo dõi bởi 2 hệ thống radar, là radar thứ cấp của hệ
thống đài kiểm soát không lưu và radar sơ cấp do quân sự kiểm soát. Một
chuyến bay thương mại sẽ được đặt mã radar để các đài không lưu mặt đất
theo dõi, kiểm soát. Khi các thiết bị liên lạc bị ngắt, đài không lưu sẽ
không bắt được tín hiệu, không kiểm soát được hoạt động của máy bay
nhưng khi máy bay còn trên không trung thì radar sơ cấp quân sự vẫn bắt
được tín hiệu của máy bay nếu hệ thống này có hoạt động vào thời điểm
MH370 đang bay trên trời.
Trên thực tế, sau vụ khủng bố ở Mỹ ngày 11/9/2001, với yêu cầu an
ninh nghiêm ngặt để chống việc cướp máy bay nên tất cả cửa buồng lái máy
bay đều được gia cố đặc biệt. Theo đó, chỉ khi phi công bấm nút từ phía
trong buồng lái thì cửa mới mở ra. Tiếp viên trưởng muốn vào phục vụ
trong buồng lái bắt buộc phải liên lạc trước qua hệ thống điện thoại
trên máy bay và đọc đúng mật mã đã thống nhất trước đó thì cabin mới xác
thực, thậm chí nếu gõ cửa buồng lái thì người gõ cũng phải gõ đúng với
tín hiệu đã thỏa thuận.
Đặt tình huống là máy bay bị khống chế, theo ông Trung thì chỉ cần có
kiến thức sơ bộ về kỹ thuật là kẻ đột nhập buồng lái có thể tự tay ngắt
hết các thiết bị liên lạc vì thao tác này không phức tạp. Nhưng ngay cả
trong trường hợp có kẻ đột nhập, việc tổ lái không có bất cứ phản ứng
gì, không thốt lên một tiếng nào là hết sức ngạc nhiên.
“Khi đã khống chế được máy bay, kẻ đột nhập hoàn toàn có thể để chế
độ lái tự động tiếp tục bay theo hành trình định sẵn hoặc điều khiển máy
bay theo hướng khác mà không bị radar hàng không phát hiện, máy bay có
thể bay cho đến khi hết nhiên liệu mới dừng lại hoặc rơi xuống. Kẻ đột
nhập hoàn toàn có thể bay theo hành trình mong muốn mà không cần radar
dẫn đường.” - ông Trung cho biết.
Trong khi đó, ông Phạm Qúy Tiêu - Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải,
chuyên trách về lĩnh vực hàng không - khẳng định rằng cho đến thời điểm
này không thấy dấu vết bình thường của một vụ tai nạn máy bay trên biển.
Nếu máy bay rơi xuống biển thì phải có mảnh vỡ, phải có áo phao nổi lên
hoặc một số đồ dùng nhất định bung ra từ máy bay; kể cả máy bay có đâm
cắm đầu xuống đáy biển thì các thiết bị đo chấn động cũng sẽ ghi nhận
được ít nhiều. Còn với giả thiết máy bay bị nổ trên không thì với một
chiếc Boeing khổng lồ chắc chắn đó sẽ là một “quả cầu lửa” vô cùng lớn,
khi đó càng nhiều dấu hiệu phải được phát hiện, những mảnh vỡ sẽ rơi
vương vãi trong phạm vi máy bay nổ.
“Đây là vụ việc bí ẩn với tính chất nghiêm trọng, chưa từng xảy ra
trong tiền lệ lịch sử hàng không thế giới. Yếu tố thời tiết bị loại bỏ,
nhiều vấn đề kỹ thuật cũng không liên quan. Nếu trên máy bay lúc đó có
sự can thiệp từ yếu tố con người làm vô hiệu hóa mọi tín hiệu, máy bay
không được dẫn đường, không được định vị, không có liên lạc với không
lưu, không nằm trong vòng kiểm soát… chỉ cần còn nhiên liệu thì máy bay
vẫn có thể hoạt động, đặc biệt là với người lái được đào tạo chuyên
nghiệp, bài bản thì máy bay có thể di chuyển theo ý của họ.” - Thứ
trưởng Phạm Quý Tiêu nhìn nhận.
Thế giới đã từng ghi nhận nhiều vụ tai nạn máy bay do nhiều nguyên
nhân khác nhau, nhưng với mỗi vụ việc đều có những dấu vết và khả năng
điều tra rõ ràng. Còn với chiếc máy bay mất tích của Malaysia Airlines
thì sự bí ẩn và lạ lùng của nó đến nay vẫn chưa thể lý giải được.